STNN – Khi nói đến Địa Trung Hải, người ta thường nghĩ tới mùa xuân ấm áp hoa nở, khung cảnh dễ chịu hay những quốc gia du lịch nổi tiếng như Ý, Hy Lạp. Tuy nhiên, cũng là một thành phố trên bờ biển Địa Trung Hải, Almeria lại được biết đến là nơi dẫn đầu về trồng trọt nông nghiệp, một năm góp 1/2 số rau quả nhà kính ở châu Âu.

• Công nghệ nông nghiệp có thể giảm hàng tỷ tấn khí thải nhà kính

Almeria được thành lập bởi người Phoenicia hơn 1.000 năm trước, được sử dụng như một trong những điểm trung chuyển thương mại Địa Trung Hải trong Đế chế La Mã. Trong thời đại công nghiệp lạc hậu, việc buôn bán giữa các quốc gia ngoài thực phẩm chính là rau củ quả. Almeria cũng vì vậy được mệnh danh là “Thủ đô lương thực”, hầu hết các sản phẩm nông nghiệp ở Địa Trung Hải đều từ đây bán ra khắp thế giới.

Từ góc độ đáng sống, Almeria chắc chắn có những lợi thế vốn có: khí hậu ôn hòa và ánh nắng dồi dào. Ngoài ra, Vịnh Almeria là một cảng thuận lợi ở Địa Trung Hải, khối lượng thương mại hàng hải lương thực chính rất lớn. Do vậy, dân địa phương luôn có một cuộc sống thịnh vượng, thu nhập kinh tế thường niên đứng vào hàng đầu ở Nam Âu, còn được gọi là “Vịnh thiên đường ở Địa Trung Hải”.

Thời kỳ tốt đẹp không kéo dài lâu. Trong thế kỷ 20, các nước Địa Trung Hải đã phát triển mạnh mẽ các cảng hàng hải, đặc biệt là Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ có vị trí địa lý tốt hơn, chiếm gần 80% thị phần vận chuyển lương thực. So với các nước nông nghiệp lớn, Almeria kém cạnh tranh về mặt giá cả. Các doanh nhân lần lượt rời đi, thành phố ngày càng suy yếu, điều này thu hút sự chú ý của hoàng gia.

Trước đó, hàng hóa đường biển của Almeria chủ yếu đến từ nông sản trồng ở các nước Nam Âu. Sau khi trung chuyển, chi phí cao hơn so với Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp. Trong khi cam quýt, nho… của Tây Ban Nha chỉ chiếm dưới 9%. Do chủng loại và số lượng nông sản không đủ, nên cần phải tự cung tự tiêu và tăng tỷ lệ việc làm, từ đó cải thiện hiệu quả chi phí, giành lại thị phần, từ đây nhà kính trồng rau quả đã ra đời.

Vào thời điểm đó, nhà kính được gọi là “nông nghiệp thâm canh”, thông qua các biện pháp kỹ thuật như tưới hợp lý để tiết kiệm nước ngọt, phòng ngừa kiểm soát toàn diện dịch bệnh, tăng độ ẩm nhiệt độ trong nhà…, cuối cùng đạt được mục đích kép là tăng mùa sản xuất và năng suất. Điều mà người Tây Ban Nha không ngờ tới là nhà kính công nghệ thấp này sau khi được áp dụng đã thay đổi tương lai của thành phố.

Nhà kính đầu tiên được xây dựng ở Almeria vào năm 1963, hỗ trợ bởi khung thép và được bao phủ bởi màng nhựa polyetylen làm cấu trúc chính, cùng thiết bị nhiệt độ không đổi để kiểm soát độ ẩm của đất nhập khẩu và không khí. Năm thứ hai, mùa thu hoạch cà chua tăng từ hai vụ lên bốn vụ, năng suất tăng 310%, cùng độ ngọt và hương vị của quả tốt hơn những năm trước.

Ngay sau đó, hoàng gia Tây Ban Nha đã công khai kết quả, cấp kinh phí để hướng dẫn ngư dân lên bờ và xây dựng nhà kính trồng nông sản. Sở dĩ chúng đều tập trung ở khu vực ven biển cách Almeria 30 km về phía đông, là vì đất ở khu vực này bị sa mạc hóa nghiêm trọng. Thay vì tiếp tục bị bỏ hoang, nên hào phóng trao tặng cho ngư dân. Kết quả, đã sinh ra đời khu nhà kính lớn nhất thế giới.

Mặc dù lượng mưa hàng năm ở khu vực hoang vắng này chỉ là 200 mm, nhưng sau khi được thu qua mái nhà, cũng đủ cung cấp nhu cầu tưới tiêu cho cây trồng trong nhà kính. Diện tích che phủ dần kéo dài từ bờ biển vào đất liền, đến tận chân núi mới giảm sự mở rộng. Tính đến tháng 1/2020, Almeria đã có tổng cộng 26.000 ha nhà kính, tạo ra 100.000 việc làm.

Nhìn xuống khu vực nhà kính từ trên cao, bạn khó có thể thấy rằng có 5 thị trấn nhỏ dưới lớp màng nhựa này. Từ những làng chài thuần túy ban đầu, đã phát triển thành chuỗi cung ứng hoàn thiện. Chỉ trong 20 năm Almeria đã đóng góp tới 1/2 sản lượng rau quả trong nhà kính của châu Âu.

Trong số hàng nghìn người trồng trọt, có cả nhà kính thủ công dành cho một gia đình, hay các công ty lớn vận hành hoàn toàn tự động. Tổng lợi nhuận hàng năm của họ, về cơ bản là hơn 1,5 tỷ euro.

Trong số 100.000 công nhân trồng rau, có ít nhất 90.000 người đến từ châu Phi và Đông Âu. Vì nhiệt độ bên trong nhà kính có thể lên tới 45°C, thậm chí vượt quá 50°C vào mùa hè, nên mức lương cũng khá cao, cơ bản đều từ 33-36 euro một ngày. Thu nhập này không hấp dẫn người dân địa phương, nhưng những người nhập cư từ châu Phi và Đông Âu thì đó là thu nhập hấp dẫn.

Điều thú vị hơn nữa là, chính phủ Almeria ngay từ 10 năm trước đã có tầm nhìn xa khi yêu cầu nghiêm ngặt về vệ sinh trong các khu vực nhà kính. Hóa ra họ đang chuẩn bị một động thái lớn để công bố một dự án du lịch không thể nhân rộng trên thế giới: chỉ cần bạn chi tiêu hơn 500 euro trong thành phố, bạn có thể tham quan khu vực nhà kính miễn phí, đông thời được thưởng thức một bữa ăn đầy đủ rau củ quả. Đây là một trải nghiệm du lịch hiếm có trên thế giới.

Bích Ngọc (Zhihuinongfu)